1500 convivium
en todo o mundo
Home » » O sorriso de Daniel

O sorriso de Daniel

O outro día estaba a falar cunha amiga das ganiñas que tiña de ver dunha vez o Pórtico da Gloria rematado, e ela espetoume: “muller, vai á catedral, atópalo nada máis entrar”. Tentei explicarlle entre risas que levaba desde o 2008 en obras e ela díxome que se lle fixeran dous días.  Díxenlle que facía falta ter pouca vergoña e cando tal, xa chegáramos á súa casa onde súa nai nos tiña a comidiña feita.
O caso é, que despois de 10 anos de obras, xa me tarda gozar da peza coa súa policromía orixinal recuperada. Ao longo desta década de traballos de rehabilitacións, atopáronse varias capas de pigmentos das diversas intervencións nos séculos XVI e XVII, pero o que imos poder gozar dende agora, é a policromía do século XII, ou polo menos o que queda dela despois do dano inflixido polos británicos no século XIX, os anos de polbo acumulado e as filtracións da fachada do Obradoiro. De feito, a obra acometida non estivo centrada soamente na parte pictórica, senón que supuxo tamén a reparación da cuberta do pórtico, así coma a mellora das luminarias da fachada.


Pero hoxe, antes de que me despistase coma sempre, do que quería falar era dunha das imaxes en especial, quizais unha das máis famosas despois do Santo dos Croques.

Poida que para o visitante de hoxe en día o pórtico non supoña unha impresión, pero temos que pensar no ambiente no que foi deseñado. Foi nunha época onde a poboación non sabía ler, nin tiña acceso a material gráfico de ningún tipo.  Entrar na catedral debía supoñer o acceso a unha especie de realidade virtual onde poder ver, e case palpar, as figuras protagonistas da liturxia cristiá. En pleno século XII, esta edificación chea de color e luz deixaría impactados aos peregrinos que comezaban a chegar daquela dende toda Europa. 

Pero de entre todas as figuras que recibían aos visitantes, chama a atención unha delas pola súa falta de protocolo, que entre os seus acompañantes maduros e sobrios amósase desinhibido deixándose levar, quizais, pola súa xuventude. Trátase da figura do profeta Daniel, que non nos esquezamos, está tallada en granito e ten tanta expresividade que o seu sorriso chega a ser contaxioso.


O primeiro que se nos ven á cabeza é pensar “de que se está a rir?”; “que pode pasar para que nun ambiente tan solemne se mostre tan relaxado?” Pois ben, no imaxinario popular a explicación non se debe ao divino, senón que busca no mundano da carne. 

Se seguimos a mirada do profeta atopamos en fronte unha imaxe feminina, de faciana doce e colorada, que asemella ser o centro de atención do mozo Daniel. Esta estatua, que algúns identifican coa raíña Esther e outros coa raíña de Saba, recrea os arquetipos da beleza da época é créese que na súa versión orixinal as súas formas eran máis voluptuosas. Ao parecer cando se descubriu a obra rematada, o cabildo entrou en cólera polo cariz libidinoso que desprendía a raíña e o bispo mandou retocar a estatua que dende entón sufre duns peitos cativos. Mais a mutilación non corrixiu o descaro de Daniel nin o rubor da raíña que segue a soportar nove séculos despois a insolencia do rapaz. 

  
E aquí ven a parte máis divertida: ao parecer, cando a xente coñeceu a profanación dos peitos da figura, respondeu con carraxe contra o bispo e coma protesta, os campesiños da contorna comezaron a facer queixos con forma de mama. Esta lenda, que xa forma parte da cultura popular, é a explicación máis común que se lles dá aos visitantes que sorprendidos preguntan pola curiosa forma dun dos nosos productos máis típicos.  

Non temos de todo claro que sexa a verdade, de feito pódense atopar referencias aínda máis antigas da súa orixe, e se algunha vez vimos facer un queixo non nos resulta tan raro imaxinar unha man dándolle forma co pulgar. 


Segundo o hispanista John Rutherford, a explicación do sorriso non é mais que unha referencia á figura bíblica do profeta, pero a verdade é que é moi doado deixarse levar polo romanticismo e imaxinar ao profeta cobrando vida na pedra para devecer polos peitos dunha raíña voluptuosa. 

A quen non lle seduce esta versión? A quen lle importa que non sexa certa? Se o pensas ben pode que os galegos sexamos reservados e demos unha imaxe seria, pero en canto temos algo de confianza sáenos a cara de fedellos, seguimos a preferir as mulleres de corpos rotundos en dende logo a min non se me ocorre unha idea mellor que emprender unha protesta que non sexa co queixo de tetilla



SHARE

About Leo

0 comments :

Publicar un comentario